Zmiana ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie oraz ustawy o fundacjach została przyjęta przez Sejm w sierpniu 2015r. Obowiązek udostępniania informacji przez organizacje pozarządowe korzystające z pieniędzy publicznych istniał jeszcze przed nowelizacją (Ustawa z 6 września 2001r. o dostępie do informacji publicznej art. 4).  Jednak sam obowiązek i sposób wywiązywania się z niego przez organizacje pozarządowe budził wątpliwości i niejednokrotnie był kwestionowany. Nowelizacja ustawy o działalności pożytku rozwiewa te wątpliwości. Organizacje mają obowiązek udostępniać informację publiczną (Ustawa o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie art. 4a, 4b i 4c).

Obowiązek udostępniania informacji dotyczy organizacji wykonujących zadania publiczne lub dysponujących publicznym majątkiem. Rozumiemy tu przede wszystkim zadania zlecone, czyli takie, na których realizację organizacja otrzymała środki np. w konkursie ogłoszonym przez samorząd.

Art. 4a Organizacje pozarządowe oraz podmioty wymienione w art. 3 ust. 3 z wyłączeniem stowarzyszeń i jednostek samorządu terytorialnego, które:

  • wykonują zadania publiczne, lub
  • dysponują majątkiem publicznym

– udostępniają informację publiczną na zasadach i w trybie określonym w niniejszej ustawie.

Rozumie się tu przede wszystkim organizacje kościelne, spółdzielnie socjalne i spółki non-profit.

Art. 4b W ustawie o działalności pożytku wyróżniono trzy dopuszczalne formy udostępniania informacji publicznej przez organizacje pozarządowe.

  • Może ona prowadzić stronę BIP (Biuletyn Informacji Publicznej) tak jak robią to samorządy czy ministerstwa;
  • Można zamieszczać w/w informacje na stronie internetowej organizacji;
  • Na wniosek osoby zainteresowanej – taka osoba zwraca się do organizacji, która umożliwia jej wgląd w wybrane dokumenty w siedzibie lub przesyła odpowiednią kopię.

Art. 4c W zakresie nieuregulowanym w niniejszej ustawie do udostępniania informacji publicznej stosuje się przepisy ustawy z dnia 6 września 2001r. o dostępnie do informacji publicznej.

Uniwersalnego zestawu informacji, które organizacja ma obowiązek zamieszczać na swojej stronie internetowej lub na BIP, nie ma. Podstawowy zakres informacji wynika z ustawy o dostępnie do informacji (art. 6 ust. 1 p. 2), czyli m.in.:

– skład zarządu i organów organizacji;

– opis realizowanych programów i zasad uczestnictwa w nich;

– godziny otwarcia i dostępności siedziby, biura;

– roczne sprawozdania.

„Katalog informacji, które powinny być publikowane jest uzależniony od rodzaju wykonywanych zadań publicznych lub gospodarowania majątkiem publicznym” (fragment odpowiedzi Ministerstwa Administracji i Cyfryzacji na pytanie portalu ngo.pl w sprawie prowadzenia BIP przez organizacje).

Ani przepisy prawa ani ich nowelizacje nie pozostawiają wątpliwości, iż organizacje pozarządowe są podmiotami zobowiązanymi do udostępniania informacji publicznej i powinny zwiększyć zainteresowanie sposobem gospodarowania majątkiem publicznym.