Od 2004 r. każda organizacja pozarządowa, która posiada osobowość prawną może starać się o otrzymanie statusu organizacji pożytku publicznego (OPP). Otrzymanie takiego statusu oznacza, że dana organizacja:

  • spełnia ustawowe wymogi,
  • otrzymała wpis potwierdzający do KRS.

Warunki wymienione powyżej oznaczają, że organizacja pomimo prowadzenia, zgodnie z ustawą o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, działalności w sferze pożytku publicznego nie otrzymuje automatycznie statusu OPP, musi jeszcze wnieść wniosek do KRS. Dopiero po otrzymaniu wpisu do KRS może ona czerpać korzyści jakie niesie za sobą ów status (art. 22 ust. 2 u.d.p.p.w.).

Zgodnie z art. 20 ust.1 u.d.p.p.w. o status OPP mogą ubiegać się:

  • organizacje pozarządowe (art. 3 ust. 2 u.d.p.p.w.)
  • osoby prawne i jednostki organizacyjne działające na podstawie przepisów o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej, o stosunku Państwa do innych kościołów i związków wyznaniowych oraz o gwarancjach wolności sumienia i wyznania, jeżeli:
    • ich cele statutowe obejmują prowadzenie działalności pożytku publicznego,
  • spółki akcyjne i spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz kluby sportowe będące spółkami działającymi na podstawie przepisów ustawy z dnia 25 czerwca 2010 r. o sporcie (Dz. U. z 2014 r. poz. 715), które:
    • nie działają w celu osiągnięcia zysku,
    • przeznaczają całość dochodu na realizację celów statutowych,
    • nie przeznaczają zysku do podziału między swoich udziałowców, akcjonariuszy i pracowników.

Pomimo, że w art. 3 ust. 3 u.d.p.p.w. wymieniono stowarzyszenia jednostek samorządu terytorialnego i spółdzielnie socjalne, jako podmioty, które mogą prowadzić działalność w sferze pożytku publicznego, to jednak art. 20 ust. 1 u.d.p.p.w. wyłączył je z możliwości ubiegania się o status OPP.

Jeśli dana organizacja została wymieniona w katalogu podmiotów mogących ubiegać się o status OPP, to powinna spełniać łącznie następujące wymagania:

  • prowadzi nieprzerwanie co najmniej przez 2 lata działalność pożytku publicznego (art. 22 ust. 1 u.d.p.p.w.),
  • prowadzi działalność pożytku publicznego na rzecz ogółu społeczności, lub określonej grupy podmiotów, pod warunkiem że grupa ta jest wyodrębniona ze względu na szczególnie trudną sytuację życiową lub materialną w stosunku do społeczeństwa. W przypadku stowarzyszeń działalność nie może być prowadzona wyłącznie na rzecz członków stowarzyszenia (art. 20 ust. 1 pkt. 1 i ust. 2 u.d.p.p.w.),
  • nadwyżkę przychodów nad kosztami przeznacza na działalność pożytku publicznego na rzecz ogółu społeczności, lub określonej grupy podmiotów (art. 20 ust. 1 pkt.3 u.d.p.p.w.),
  • ma statutowy kolegialny organ kontroli lub nadzoru, odrębny od organu zarządzającego i niepodlegający mu w zakresie wykonywania kontroli wewnętrznej lub nadzoru, przy czym członkowie organu kontroli lub nadzoru (art. 20 ust. 1 pkt. 4 u.d.p.p.w.):
    • nie mogą być członkami organu zarządzającego ani pozostawać z nimi w związku małżeńskim, we wspólnym pożyciu, w stosunku pokrewieństwa, powinowactwa lub podległości służbowej,
    • nie byli skazani prawomocnym wyrokiem za przestępstwo umyślne ścigane z oskarżenia publicznego lub przestępstwo skarbowe,
    • mogą otrzymywać z tytułu pełnienia funkcji w takim organie zwrot uzasadnionych kosztów lub wynagrodzenie w wysokości nie wyższej niż przeciętne miesięczne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw ogłoszone przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego za rok poprzedni;
  • członkowie organu zarządzającego nie byli skazani prawomocnym wyrokiem za przestępstwo umyślne ścigane z oskarżenia publicznego lub przestępstwo skarbowe ( 20 ust. 1 pkt. 5 u.d.p.p.w.);
  • statut lub inne akty wewnętrzne organizacji pozarządowych muszą zabraniać (art. 20 ust. 1 pkt. 6 u.d.p.p.w.):
    • udzielania pożyczek lub zabezpieczania zobowiązań majątkiem organizacji w stosunku do jej członków, członków organów lub pracowników oraz osób, z którymi członkowie, członkowie organów oraz pracownicy organizacji pozostają w związku małżeńskim, we wspólnym pożyciu albo w stosunku pokrewieństwa lub powinowactwa w linii prostej, pokrewieństwa lub powinowactwa w linii bocznej do drugiego stopnia albo są związani z tytułu przysposobienia, opieki lub kurateli, zwanych dalej „osobami bliskimi”,
    • przekazywania ich majątku na rzecz ich członków, członków organów lub pracowników oraz ich osób bliskich, na zasadach innych niż w stosunku do osób trzecich, w szczególności, jeżeli przekazanie to następuje bezpłatnie lub na preferencyjnych warunkach,
    • wykorzystywania majątku na rzecz członków, członków organów lub pracowników oraz ich osób bliskich na zasadach innych niż w stosunku do osób trzecich, chyba że to wykorzystanie bezpośrednio wynika z celu statutowego,
    • zakupu towarów lub usług od podmiotów, w których uczestniczą członkowie organizacji, członkowie jej organów lub pracownicy oraz ich osób bliskich, na zasadach innych niż w stosunku do osób trzecich lub po cenach wyższych niż rynkowe;
  • może prowadzić działalność gospodarczą wyłącznie jako dodatkową w stosunku do działalności pożytku publicznego (art. 20 ust. 1 pkt. 2 u.d.p.p.w.)